Şaşılık, gözlerinizin olması gerektiği gibi tam karşıya aynı noktaya odaklanması hali ile olması gerekli yönden farklı yönlere bakması hastalığıdır. Gözün biri tam karşıya bakıp odaklanıyor iken diğer gözün farklı bir açı ile bakıyor olması şaşılık mevcudiyeti anlamına gelir. Göz içeri, dışarı, yukarı veya aşağı bakabilir. Bazen doğru açı ile eşlik ederken bir anda bambaşka bir bakış açısı ile hareket edebilir. Şaşılık görmeyi etkileyen bir hastalıktır. Düzgün görebilmek için her iki gözün uyum ile aynı noktada odaklanabilmesi gerekir.
Göz hareketleri nasıl sağlanır?
Gözü kontrol eden Altı göz kası vardır. Gözü sağa, sola hareket ettiren iki kası haricinde diğer dört kas ise gözü yukarı, aşağı ve belli bir açıyla hareket etmesini sağlar. Tek bir noktada gözün odaklanması için altı göz kasının hepsinin birlikte çalışması gerekir.
Yetişkinlerde Şaşılık Sebepleri Nelerdir?
Her iki gözün tek bir noktada odaklanabilmesi için iki gözdeki tüm kasların denge iile birlikte çalışması gerekir. Tüm kaslar beyin tarafından kontrol edilir.
Şaşılığı olan kişilerde genellikle göz kasları ile ilgili ya da kaslarını etkileyebilecek bir sorun vardır. Bu sorunlardan bazıları ile şunlardır.
- Diyabet, tiroid hastalığı (graves hastalığı), Myastenia gravis, beyin tümörleri veya felç gibi sağlık sorunları
- Kazalar veya kafa travması
- Yada göz ameliyatı sırasında göz kaslarının hasar görmesi
Şaşılığı olan yetişkinlerin çoğu, çocukluklarından beri bu hastalığa sahiptir. Ancak bazen hayatın ilerleyen dönemlerinde de başlayabilir.
Yetişkinlerde Şaşılık Görmeyi Nasıl Etkiler?
Normal kişilere her iki gözde aynı noktaya odaklanır. Beyin, gözlerimizden gelen iki görüntüyü tek, üç boyutlu bir görüntüde birleştirir. Bu sayede bir şeyin bize ne kadar yakın veya uzak olduğunu bu şekilde anlayabiliriz. Buna derinlik algısı denir. Bir gözün açısı bozulduğunda beyne iki farklı görüntü gider.
Çocukta bir gözün yanlış hizalanması yani kayması beynin kayan gözün görüntüsünü silerek görmemeyi öğrenir. Bunun yerine yalnızca düz veya daha iyi gören gözden gelen görüntüyü algılama seçer. Tek gözü ile net görür, başta görme tembelliği sonrasında da görme yeteneği yitirilir. Bununla beraber çocuk derinlik algısını da kaybeder. Çocukluktan sonra gelişen şaşılıkta yetişkinlerde sıklıkla çift görme görülür. Bunun nedeni, beyinin her iki gözden de görüntü almaya devam ediyor olmasıdır. Beyin, gözlerden gelen görüntüyü algılamaya devam eder, ama her iki gözün gözün görüntüsü örtüşmediği çift görüntü görürler.
Yetişkinlerde Şaşılık Belirtileri Nelerdir?
En belirgin semptom, gözlerin aynı açı ile bakmaması bakamamasıdır. Şaşılığı olan yetişkinler ayrıca şu diğer semptomları da fark edebilir:
- Gözün içinde veya çevresinde kuvvet kaybı veya göz çekme hissi.
- Çift görme yani aynı görüntüden iki tane görme bulanık görme, okuma güçlüğü veya derinlik algısı kaybı gibi görme bozuklukları
- Net görebilmek için başı eğmek veya çevirmek zorunda kalmak.
Şaşılık belirtileri sürekli ya da geçici de olabilir.
Yetişkinlerde Şaşılık Tedavisi
Yetişkinlerde şaşılığı tedavisinin birkaç yolu vardır.
1- Yetişkin şaşılığı ameliyatı
En yaygın tedavi alternatifidir. Ameliyat, göz açısını düzeltebilir ya da daha iyi bir açıya yakınlaştırabilir.
Tipik olarak şaşılık, göz kaslarının çok güçlü veya çok zayıf olması durumunda ortaya çıkar. Göz hekimi gözlerin birlikte uyumlu açı kazanması için gereken göz kaslarını gevşeyebilir, sıkılaştırabilir veya yerlerini değiştirebilir.
Şaşılığı tedavi etmek için birden fazla ameliyat gerekli olabilir.
Ameliyat genellikle genel veya lokal anestezi kullanılarak yapılır. Göz doktorunuz göz kaslarına ulaşmak için gözü kaplayan dokuda küçük bir kesi yapar. Daha sonra kaslar, gözlerin aynı yöne bakmasına yardımcı olacak şekilde yeniden konumlandırılır. Bunun bir veya iki gözde yapılması gerekebilir. Şaşılık ameliyatından sonra birkaç gün içerisinde günlük rutininize dönebilirsiniz.
2- Göz kası egzersizleri tedavisi;
Bir göz doktoru, her iki gözünüzü de içe odaklamanıza yardımcı olacak egzersizler öğretebilir. Bu egzersizler “yakın görme problemi varsa yardımcı olabilir. Bu, gözleriniz okuma veya bilgisayar çalışması gibi yakın görevler için düzgün şekilde odaklandığı zamanda etkili olabilir. .
3- Prizma gözlük tedavisi
Prizma gözlükleri, ışık ışınlarını doğru açı için kıran şeffaf merceklerdir. Prizmalı gözlükler hafif çift görme sorunu olan bazı kişilerin iki yerine tek bir görüntü görmesine yardımcı olabilir.
4- Botulinum toksini tedavisi
Bazı durumlarda, bu ilacın göz kaslarına enjeksiyonu ile şaşılığın tedavisine yardımcı olmakta kullanılabilir. Gözlerinizin düzgün hizada bakmasını engelleyen kas felç edilir. Etkinliği sadece birkaç ay sürebilir veya göz hizasını kalıcı olarak iyileştirebilir.
Şaşılık tedavisi her yaşta yapılabilir.
Şaşılık hastalığı görme bozuklukları ve kişinin yaşam kalitesini etkileyen bir hastalıktır. Aynı zamanda sosyal anlamda da kişiyi zor durumda bırakan, kısının kendisine ilişkin benlik algısını olumsuz etkileyen ve kişide özgüven kaybına sebep olan bir hastalıktır. Şaşılık hastalığı sebebi ile yaşanan sorunları gidermek ve hastalıkla baş etmek mümkündür. Göz doktorunun önerisi ve tedavi prosedürü dâhilinde tedavi olmak mümkündür.
