Ambliyopi, gözün de net görme yeteneğini etkileyen bir göz rahatsızlığıdır. Genellikle çocuk bebekken veya çok küçükken gelişir ve tedavi edilmezse zamanla daha da kötüleşebilir. Eğer bir çocukta ambliyopi varsa, gözlerden biri bulanık, diğeri net görüyor demektir. Beyin bulanık gözlerini görmezden gelmeye başlar ve görmek için yalnızca net görüşe sahip gözü kullanır. Beyin daha güçlü olan göze daha fazla güvendikçe, daha zayıf olan gözlerinin görüşü zamanla daha da kötüleşir.
Göz tembelliği bir uzman tarafından tedavi edilmesi gereken ciddi bir tıbbi sorundur. Ambliyopi, göz tembelliği veya görme tembelliği olarak da adlandırılır.
Görme tembelliği, çocuklarda görme kaybının en yaygın nedenidir. 15 yaşın altındaki çocukların yaklaşık %5’ini etkiler.
Çocuğunuzun ambliyopisi olup olmadığını anlamak her zaman kolay değildir. Çoğu çocuğa, bir göz hastalıkları uzmanı göz muayenesi yapana kadar teşhis konulamaz.
Çocuğunuzda ambliyopi belirtileri fark ederseniz, muhtemelen etraflarındaki nesnelerle ve alanla etkileşimlerinde değişiklikler göreceksiniz. Ambliyopili bir çocuk şunları yapabilir:
- Nesnelere (özellikle vücudunun bir tarafını) çarpabilir.
- Vücudunun bir tarafını tercih edebilir.
- Sık sık başlarını bir tarafa eğerler.
- Gözleri kayabilir.
- Göz kapağı düşüklüğü olabilir.
Ambliyopisi varsa çocuğunuzun gözlerinde fiziksel olarak farklı bir şey göremeyebilirsiniz. Etkilenen göz, daha güçlü olan gözle aynı hizada olmayabilir; merkezin dışında doğru bakıyor görünebilir veya baktığı yerle eşleşmeyen bir yöne doğru sürükleniyormuş gibi görünebilir.
Ambliyopi, çocuğunuzun gözleri ile baktığı nesnelere nasıl odaklandığı arasında bir fark yarattığında ortaya çıkar. Ambliyopinin en yaygın nedenleri aşağıdakiler de dahil olmak üzere diğer görme sorunları veya gözlerdeki yapısal sorunlardır:
Kırma kusurları gözlerinizin doğal şekli veya odaklanma yeteneği ile ilgili olup, görüşünüzü bulanıklaştıran bir durumdur. Çocuğun tedavi edilmeyen bir kırma kusuru varsa ambliyopi gelişebilir. Çocuklarda ambliyopiye yol açan kırma kusurları şunları içerir:
- Miyopluk – uzaktaki nesneleri görmede zorluk.
- Hipermetropluk– yakındaki nesneleri görmede zorluk.
- Astigmatizma (oval şekilli bir korneaya sahip olmak).
Şaşılık gözleriniz birbiriyle aynı hizada olmadığında meydana gelir. Gözleriniz genellikle aynı anda birlikte hareket eder. Çocuğunuzun gözlerinden biri diğeriyle eşleşmeden hareket ederse beyni bir göze daha fazla güvenmeye başlayabilir.
Çocuğunuzun gözlerinin işlevini etkileyen herhangi bir durum, bulanık görmeye neden olabilir ve ambliyopiye neden olabilir:
- Düşük göz kapakları (ptosis) – özellikle bir göz kapağı çocuğunuzun gözünün bir kısmını kaplayacak kadar sarkmışsa.
- Katarakt – göz merceğinde puslanma.
- Kornealarıyla (gözünüzün ön kısmındaki şeffaf kısım) ilgili sorunlar.
Her çocuk göz tembelliği geliştirebilir. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere bazı faktörler çocukların ambliyopi yaşama olasılığını artırır:
- Genetim olarak aile üyelerinin göz ve görme sorunu olması.
- Gelişimsel gecikmeler
- Erken doğum (gebeliğin 37. haftasından önce doğmak).
- Düşük doğum ağırlığı ( 2.500 gramın altında doğmak).
Ambliyopi tedavi edilmezse çocuğunuzun görüşünü kalıcı olarak etkileyebilir. Ancak erken tedavi edilirse görme geri döndürülebilir.
Ambliyopiyi bir göz uzmanı düzenli kontrolleri sırasında tüm çocukları ambliyopi açısından tararlar. Doktorunuz çocuğunuzun gözlerini kontrol etmek için göz muayenesi yapıp çocuğunuzun ne kadar iyi görebildiğini test edecektir. Ayrıca çocuğunuzun gözlerinde katarakt tümör gelişimi bozukluğu açısından da değerlendirilecektir.
Evde herhangi bir semptom fark etmeden önce bir doktorun ambliyopiyi teşhis etmesi yaygındır. Ambliyopi tanısı alan çocukların çoğu, görmelerinin kötüleştiğini veya değiştiğini söyleyemeyecek kadar küçüktür.
